Претрага
112 items
-
Elektromagnetska sprega sistema litosfera-atmosfera-jonosfera
Aleksandra B. Kolarski (2016-08-25)Radio talasi vrlo niskih frekvencija VLF (eng. Very Low Frequency) frekventnog opsega od 3 do 30 kHz, koji se prostiru talasovodom Zemlja-jonosfera (50 -90 km) su, kao što je poznato, efikasni i nezamenljivi u osmatranju pojava u niskoj jonosferi, sa tla...prostiranje talasa vrlo niskih frekvencija, talasovod Zemlja-jonosfera, globalno električno kolo, atmosfersko električno pražnjenje, kratkotrajne svetlosne pojave... samo vertikalna komponenta geomagnetskog polja. Rešavanje pomenutih jednačina moguće je i numeričkim putem, primenom metode konačnih razlika u domenu vremena FDTD (eng. finite difference time domain, Cummer, 2000), na potpuno dvodimenzioni model talasovoda. U ovom radu je za proračun trase i ...
... linije, deluje iznad oko 99 % Zemljine površi i deo je kola u kojem se vrši naelektrisavanje. Ukupna struja koja protiče iznosi približno 1 kA. Vremenska konstanta strujnog kola rC, iznosi nekoliko minuta. Kada se javi CG pražnjenje, prekidač S2 za tu oluju se zatvori na period od oko 1 ms, nakon ...
... relaksacije iznosi oko 10 ms. Na visini 40 km, vreme relaksacije iznosi oko 100 ms, a iznad gornje površi oblaka iznosi nekoliko s. Samo u ovim vremenskim intervalima, u atmosferi zaista i postoji kvazi-elektrostatičko polje, usmereno nadole od jonosfere ka gornjoj površi oblaka. Ekranizacija smanjuje ...Aleksandra B. Kolarski. "Elektromagnetska sprega sistema litosfera-atmosfera-jonosfera" in Универзитет у Београду, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет (2016-08-25)
-
Развој модела употребног квалитета помоћне механизације на површинским коповима лигнита
Драгица Јагодић Крунић (2021)Тренутно стање помоћне механизације на површинским коповима лигнита је незадовољавајуће узроковано пре свега старошћу и неблаговременом заменом машима услед чега је расположивост недовољна а трошкови експлоатације и одржавања високи. Тренутно стање и захтеви који се постављају пред ове машине указују на неопходност оптимизације процеса управљања помоћном механизацијом. Одређивање оптималног времена замене и преосталих могућности је најодговорнији управљачки задатак који треба да буде заснован на свеобухватном сагледавању економских, техничких и других узрочно последичних веза. Са економског аспекта гледано треба одржавати ...помоћна механизација, употребни квалитет, ефективност, расположивост, сигурност функционисања, ризик, трошкови животног циклуса, фази логика, Монте Карло метода... кардиналношћу домена X-тог скупа (овај број показује колико информација садржи фази скуп A [113], [114], за дискретан и коначан скуп X исказује се на следећи начин: ‖𝐴‖ = |𝐴||𝑋| Релативна кардиналност фази скупа се добија када се кардиналност тог фази скупа подели са кардиналношћу домена X тог ...
... међусобних веза [26]. Животни циклус техничког система има сложену структуру, захтева низ посебних међусобно повезаних и временски усклађених активности током пет временских фаза [27]: • Фаза концепцијског и идејног решења (дефинисање потреба и захтеваних функција), • Фаза пројектовања и развоја ...
... : У зависности од природе улазних података формиран је модел фазификације кумулативних временски зависних функција за поузданост и погодност одржавања које се дефинишу теоријом поузданости (на бази временске слике стања машине), нумеричких измерених вредности са одступањем за функционалну погодност ...Драгица Јагодић Крунић. Развој модела употребног квалитета помоћне механизације на површинским коповима лигнита, Београд : [Д. Јагодић Крунић], 2021
-
Hidrogeohemija prirodnih radioaktivnih elemenata u podzemnim vodama Srbije
Marina D. Ćuk (2018-02-23)Osnovni cilj doktorske disertacije predstavljao je definisanje prirodnih koncentracija (engl. background values) U, Th, i K u podzemnim vodama, i definisanje hidrogeohemijskih uslova koji utiču na distribuciju navedenih elemenata u podzemnim vodama...prirodni radioaktivni elementi, podzemna voda, geohemijske sredine, hidrogeohemijski uslovi, neparametarska statistička analiza, logistički model, hidrohemijsko modeliranje... sa fundamentalnim tektonskim procesima (Cerón et al. 2009). Akumuliranje i kretanje podzemnih voda bogatih CO2 se vrši duž pukotinskih sistema u domenu razloma, a duboke strukture predstavljaju sredine sa složenom distribucijom poroznih pukotinskih sistema (Marinković 2013). Dosadašnja proučavanja ...
... basena izgrađena je od stena različitog sastava i starosti, i složenog je tektonskog sklopa. Spuštanje podine basena je teklo neujednačeno, kako vremenski tako i po intenzitetu, što je uslovilo da se basen sastoji od niza većih ili manjih depresija različitih geometrijskih i kinematskih svojstava ...Marina D. Ćuk. "Hidrogeohemija prirodnih radioaktivnih elemenata u podzemnim vodama Srbije" in Универзитет у Београду, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет (2018-02-23)
-
Hidrogeohemijska valorizacija esencijalnih mikroelemenata mineralnih voda Srbije
Jana S. Stojković (2013-09-25)Mineralne vode još od davnina privlače pažnju ljudi i to kako u pogledu istraživanja iproučavanja, tako i u pogledu njihovog iskorišćavanja. Naročito je važno poznavanjesadržaja mikroelemenata u njima, jer su to komponente njihovog hemijskog sastavakoje ih odvajaju od tzv. „običnih“ malomineralizovanih voda.U ovom radu proučavani su odabrani esencijalni mikroelementi (fluor, bor, litijum,kalijum, stroncijum i silicijum), u mineralnim vodama Srbije, pri čemu je analiziranopreko 130 uzoraka mineralnih voda iz različitih geoloških sredina, to jest hidrogeološkihrejona. Cilj ovog istraživanja bio je ...esencijalni mikroelementi, faktori migracije, zakonomernosti rasprostranjenja, hidrogeohemijski procesi, multivarijantna statistička analiza, mineralne vode Srbije... CO2 u njima. Faktor 3, u kombinaciji sa faktorom 1, dominantan je kod termomineralnih ugljokiselih voda Kuršumlijske Banje, koje se formiraju u domenu proterozojskih metamorfita, sa probojima tercijarnih vulkanita leckog andezitskog masiva. Vode su po sastavu Na-HCO3, sa povišenim sadržajima skoro ...
... Sahama 1950). Fluor se akumulira u obradivom zemljištu kao posledica upotrebe pesticida i fosfatnih đubriva. Na lokacijama gde se tokom dužeg vremenskog perioda u zemljište kontinualno unosi fluor, usled intenzivne poljoprivredne proizvodnje, može doći do premašivanja zemljišnog kapaciteta za ...
... koncentracije fluora (<0,5 mg/l) mogu da oslabe otpornost zuba prema pojavi karijesa, dok konzumiranje visokih koncentracija fluora, tokom dužeg vremenskog perioda , može da dovede do fluoroze zuba, pa čak i fluoroze kostiju (>5 mg/l) (Reimann and Birke 2010). Fluor je specifičan i po tome što najveći ...Jana S. Stojković. "Hidrogeohemijska valorizacija esencijalnih mikroelemenata mineralnih voda Srbije" in Универзитет у Београду, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет (2013-09-25)
-
Sinteza i strukturna karakterizacija mikroporoznih arsenata i fosfata
Sabina Z. Kovač (2015-09-28)Predmet rada i istraživanja ove doktorske disertacije su sinteza i strukturnekarakteristike novih kristalnih arsenata i fosfata koji sadrže Mg, K, Ca, Mn, Fe, Co, Ni,Cu, Zn, Sr, Ba i druge katjone. U strukturama arsenata i fosfata, AsO4- i PO4-tetraedrinajčešće se vezuju sa tetraedarski ili oktaedarski koordinisanim katjonima prelaznihmetala formirajući otvorene strukture (slojeve ili 3D mreže) sa širokim opsegomrazličitih topologija. U šupljinama ili porama u obliku povezanih ili nepovezanihkanala, tunela, kaveza i međuslojnog prostora mogu se ugraditi različiti vanmrežni joni(obično ...... Å, grafitni monohromator. Za Zn4P3 opseg ispitivanja: 4 ‒ 90 º 2θ, korak: 0,02 º 2θ, vremenska konstanta: 0,5 s po koraku (poglavlje 4.3); za SrCuP opseg ispitivanja: 5 – 60 º 2θ, korak: 0,02 º 2θ, vremenska konstanta: 2,5 s po koraku (poglavlje 4.4). Na osnovu dobijenih vrednosti intenziteta ...
... Sinteza i strukturna karakterizacija mikroporoznih arsenata i fosfata Sabina Z. Kovač 42 dvodomensku strukturu u kojoj su dva domena bližnjena preko centra simetrije i podjednako zastupljena) kristalografski program SHELXL automatski izračunava Flakov parametar x (frakcioni doprinos ...
... optimalni uslovi za dobijanje željenog proizvoda. Efikasan način procene procesa, koji se dešavaju tokom hidrotermalne sinteze, jeste obavljanje vremenski zavisnih (engl. „time-resolved“) rendgenskih difrakcionih eksperimenata. In-situ studije omogućavaju ispitivanja efekata različitih parametara ...Sabina Z. Kovač. "Sinteza i strukturna karakterizacija mikroporoznih arsenata i fosfata" in Универзитет у Београду, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет (2015-09-28)
-
Mineralni i hemijski sastav čestica u atmosferi zone Kolubarskog basena i uticaj na životnu sredinu
Željko R. Cvetković (2013-11-18)Čestice iz vazduha su prikupljane u blizini termoelektrane i površinskih kopovarudnika uglja u Kolubarskom basenu. Izmereni srednji sadržaji koncentracija rastvornih,nerastvornih i ukupnih taložnih materija na godišnjem nivou prelaze 200 mg/m2dan (K-1, K-3, K-4, K-5). Distribucija čestica na svim lokacijama klasifikovana je na česticeveličine veće od 10 μm, zatim na čestice veličine od 10 μm do 2,5 μm i klase česticaveličine ispod 2,5 μm. Ovakva podela je dala odnos koncentracija inhalatornih irespiratornih čestica po mernim mestima. Skenirajuća elektronska mikroskopija jepokazala ...mineral, četica, prašina, leteći pepeo, aerosediment, PM10, teški metali,koncentracija, veličina čestice, Kolubara... hemija i medicina) se bavi ovom problematikom, i svako iz svog domena daje svoj doprinos u istraživanju i određivanju stepena zagađenosti atmosfere. Geološka istraživanja u ovoj oblasti su jako malo zastupljena, naročito u domenu mineraloških ispitivanja, te sam smatrao da ova problematika zavređuje ...
... je 908 mm. Pored visine padavina u ispitivanom području, utvrđena je i čestina padavina tj, broj dana sa padavinama u dotičnoj vremenskoj jedinici. Kao vremenske jedinice uzeti su meseci i godina. Ovakvom obradom podataka uzet je broj dana sa visinom padavina ≥ 0,1 mm, zatim broj dana sa visinom ...
... Uticaj koncentracija makrokomponenata na raspodelu oksida, posmatrana je i kroz ceo vremenski period. Grafički raspored oksida makroelemenata upoređeni su između sebe i određen je uticaj vremenskog perioda. Tako pložaj SiO2 na slici 84 daje uticaj letnjeg perioda ako se posmatraju široki ...Željko R. Cvetković. "Mineralni i hemijski sastav čestica u atmosferi zone Kolubarskog basena i uticaj na životnu sredinu" in Универзитет у Београду, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет (2013-11-18)
-
Mineralni i hemijski sastav čestica u atmosferi zone Kolubarskog basena i uticaj na životnu sredinu
Željko R. Cvetković (2013-11-18)Čestice iz vazduha su prikupljane u blizini termoelektrane i površinskih kopovarudnika uglja u Kolubarskom basenu. Izmereni srednji sadržaji koncentracija rastvornih,nerastvornih i ukupnih taložnih materija na godišnjem nivou prelaze 200 mg/m2dan (K-1, K-3, K-4, K-5). Distribucija čestica na svim lokacijama klasifikovana je na česticeveličine veće od 10 μm, zatim na čestice veličine od 10 μm do 2,5 μm i klase česticaveličine ispod 2,5 μm. Ovakva podela je dala odnos koncentracija inhalatornih irespiratornih čestica po mernim mestima. Skenirajuća elektronska mikroskopija jepokazala ...mineral, četica, prašina, leteći pepeo, aerosediment, PM10, teški metali,koncentracija, veličina čestice, Kolubara... hemija i medicina) se bavi ovom problematikom, i svako iz svog domena daje svoj doprinos u istraživanju i određivanju stepena zagađenosti atmosfere. Geološka istraživanja u ovoj oblasti su jako malo zastupljena, naročito u domenu mineraloških ispitivanja, te sam smatrao da ova problematika zavređuje ...
... je 908 mm. Pored visine padavina u ispitivanom području, utvrđena je i čestina padavina tj, broj dana sa padavinama u dotičnoj vremenskoj jedinici. Kao vremenske jedinice uzeti su meseci i godina. Ovakvom obradom podataka uzet je broj dana sa visinom padavina ≥ 0,1 mm, zatim broj dana sa visinom ...
... Uticaj koncentracija makrokomponenata na raspodelu oksida, posmatrana je i kroz ceo vremenski period. Grafički raspored oksida makroelemenata upoređeni su između sebe i određen je uticaj vremenskog perioda. Tako pložaj SiO2 na slici 84 daje uticaj letnjeg perioda ako se posmatraju široki ...Željko R. Cvetković. "Mineralni i hemijski sastav čestica u atmosferi zone Kolubarskog basena i uticaj na životnu sredinu" in Универзитет у Београду, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет (2013-11-18)
-
Geneza i uslovi cirkulacije voda kompleksnih karstnih sistema Kučajsko-Beljaničkog masiva
Ljiljana M. Vasić (2017-07-14)postupaka koji je primenjen u cilju definisanja zona prihranjivanja i veze izmeđupodzemnih i površinskih voda, vremena koje voda provede u podzemlju, pri čemu seformira jedinstven hemijski sastav i temperaturni režim isteklih voda, bili su polaznaosnova za usmerenje na istraživanje karsta i definisanje teme doktorske disertacije.Kučajsko-beljanički masiv se nalazi u istočnoj Srbiji i pripada oblasti Karpatobalkanskogluka i idealan je poligon za istraživanje, obzirom da se u okviru njega nalazejaka karstna vrela i pojave toplih karstnih izvora na relativno malom rastojanju, ...karstni sistemi, geneza podzemnih voda, izotopske metode, starost voda,hidrogeohemijski procesi, dubina cirkulacije podzemnih voda, subtermalne i termalnevode... tricijuma pri prihranjivanju za određeni sistem podzemnih voda, i primena jednačine raspadanja; • Analiza vremenskih serija – ponavljanje uzorkovanja na određenim tačkama za duži vremenski period; • Kvalitativna interpretacija - detektovanje 3H ≡ komponenta modernog prihranjivanja. Ljiljana ...
... zemljište), međutim, vremenski okvir koji je poslužio za potrebe sprovođenja ovog metodološkog postupka (11 – 18 meseci), nije bio dovoljan za precizno i konačno iznošenje zaključaka o stepenu rastvaranja karbonata. Ovakav istraživački poduhvat zahteva znatno duži vremenski period istraživanja ...
... vezu, međutim, ukazali su i da se primarno prihranjivanje karstne izdani ne vrši koncentričnim poniranjem površinskih voda u ponore, već da je u domenu prihranjivanja podzemnih voda, posebno izražena difuzna infiltracija atmosferskih padavina. Upravo su ove informacije doprinos poznavanja veze ...Ljiljana M. Vasić. "Geneza i uslovi cirkulacije voda kompleksnih karstnih sistema Kučajsko-Beljaničkog masiva" in Универзитет у Београду, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет (2017-07-14)
-
Процена ризика од загађивања водних ресурса под утицајем напуштених рударских радова на простору Србије
Nebojša B. Atanacković (2018-08-31)Велики број напуштених рударских радова и ограничена средства за рекултивацијуи ремедијацију деградираних простора подстакле су развој метода за издвајањеприоритетних локација на које је потребно усмерити даља истраживања. У датомконтексту, у склопу израде дисертације спроведене су научно-истраживачкеактивности које су за предмет имале анализу утицаја значајнијих напуштенихрударских радова на водне ресурсе на простору Србије јужно од Саве и Дунава.Разматрање предметне проблематике извршено је кроз развој и примену семи-квантитативне методологије за анализу ризика од загађивања површинских иподземних вода на регионалној размери. Примењена ...анализа ризика, водни ресурси, водна тела, рудничке воде, рударскиотпад, аналитички хијерархијски процеси, кластер анализа, математичка теоријаатрибута, функције припадности, семи-квантитативне методе... након колапса брана често су изазвани екстремним временским условима тј. обилним падавинама и топљењем снега. Имајући у виду значајне количине јаловине које се производе у свети и активне климатске промене, за очекивати је да ће екстремне временске непогоде све чешће узроковати изливања флотацијске ...
... као медије за транспорт загађујућих супстанци до рецептора (најчешће људи или флора и фауна). Даљим развојем концепта ризика и његовом применом у домену водних ресурса, површинске и подземне воде су, поред улоге које имају у транспорту загађујућих супстанци, почеле да се посматрају и као рецептори ...
... се обезбедили приступ и експлоатација лежишта, који може садржати минералне сировине али у концетрацијама које нису економичне у одређеном временском периоду (Lottermoser 2007). Флотацијска јаловина – представља отпадни производ из процеса припреме минералних сировина који, у време прераде ...Nebojša B. Atanacković. "Процена ризика од загађивања водних ресурса под утицајем напуштених рударских радова на простору Србије" in Универзитет у Београду, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет (2018-08-31)
-
Mikroelementi u uljnim šejlovima Aleksinca i njihov uticaj na životnu sredinu
Nikoleta Aleksić (2021)... svakodnevno otvarani i aerisani u istom vremenskom periodu po tri minuta. Nakon aeracije vijali su zatvarani, vraćani u termostatiranu mućkalicu (30oC i 20 o/min). Potencijal aerobne degradacije praćen je u toku tri nedelje. Nakon isteka odgovarajućeg vremenskog perioda sve probe su uklanjane sa mućkalice ...
... 20 ml rastvora HgCl2 koncentracije 300 mg/l. Ovako pripremljene probe su ostavljene definisan vremenski period (14, 30, 90 i 180 dana) u mraku uz svakodnevno mešanje. Nakon isteka definisanog vremenskog perioda uticaj ugljeničnih agenasa u pogledu njihove doze i uticaja starenja su procenjeni na osnovu ...
... Au, višestruko povećava aktivnost platine za oksidaciju mravlje kiseline zahvaljujući geometrijskom efektu kojim dolazi do prekidanja kontinualnih domena platine. Time se favorizuje direktan put oksidacije HCOOH do CO2, i izbegava formiranje adsorbovanog CO, čime se poboljšava i stabilnost katalizatora ...Nikoleta Aleksić. "Mikroelementi u uljnim šejlovima Aleksinca i njihov uticaj na životnu sredinu" in VIII Memorijalni naučni skup iz zaštite životne sredine „Docent dr Milena Dalmacija“, 2021, Prirodno-matematički fakultet, Novi Sad (2021)
-
Upravljanje resursima podzemnih voda severne Bačke
Bojan B. Hajdin (2013-03-07)Vodosnabdevanje gradova i naselja severne Bačke vrši se u potpunosti iskorišćavanjempodzemnih voda. Najznačajnije količine podzemne vode namenjene za piće zahvatajuse iz izdani u vodonosnim pleistocenskim naslagama koje su poznate kao osnovnivodonosni kompleks, dok su danas u vodosnabdevanju manje zastupljene vode izizdani u pliocenskim sedimentima i prve, slobodne izdani rasprostranjene plitko ispodpovršine terena.Pored snabdevanja stanovništva, veliki potrošači podzemne vode su i industrijskapreduzeća, a zbog loših uslova i nerazvijenih sistema za navodnjavanje sve veći korisnicivoda prve izdani postaju i poljoprivredni proizvođači.Geološka ...resursi podzemnih voda, vodosnabdevanje, održivo upravljanje, osnovni vodonosni kompleks, termomineralne vode, monitoring podzemnih... Vršačkih planina (Grupa autora, 2005). Zbog vremenski različitog nastanka procesa formiranja sremski i titelski čini 5-7 lesnih slojeva i 4-6 slojeva pogrebene zemlje, dok su u bačkom lesu razvijena samo 1-2 sloja pogrebene zemlje. Nastanak bačkog lesa vremenski je vezan sa nastankom najmlađih lesnih ...
... e i aktivnosti rezultirale su usvajanjem brojnih konvencija koje obuhvataju usklađivanje zakonske regulative, institucionalnu organizovanost u domenu voda i zaštite životne sredine, obezbeđenje finansijskih sredstava, sve do preduzimanja konkretnih rešenja. Zaključci organizacije Ujedinjenih ...
... vode koja se izražava kroz količinu vode potrebnu stanovniku u toku dana za zadovoljenje potreba ("norma potrošnje" u VOS). Prema VOS-e, za vremenski presek 2021. godine, norma potrošnje za gradske korisnike procenjuje se na 600 l/st/dan. Za potrebe stanovništva, od ove količine domaćinstivima ...Bojan B. Hajdin. "Upravljanje resursima podzemnih voda severne Bačke" in Универзитет у Београду, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет (2013-03-07)
-
Hidrogeoekološki uslovi eksploatacije kamenih i mrkih ugljeva Srbije
Branko R. Miladinović (2016-04-27)Ugalj predstavlja energent na čijoj osnovi se razvija privreda celog sveta.Zato mu se pridaje velika pažnja u eksploataciji i preradi, bez obzira na mnogeštetne uticaje na životnu sredinu, a posebno na efekat staklene bašte koji sestvara emisijom zagađujućih materija u atmosferu radom termoelektrana naugalj.U Srbiji, resurs koji se danas u najvećoj meri koristi u proizvodnjielektrične energije je ugalj i on učestvuje u proseku sa 70 %. U strukturi ukupneproizvodnje ugljeva, dominiraju lignitski ugljevi sa učešćem od 98 %, a ...Srbija, kameni i mrki ugalj, podzemna eksploatacija, preradauglja, rudničke vode, hemijski sastav, emisija zagađujućih materija, životnasredina... i kroskorelaciona analiza padavina i priliva voda za vremenski pomeraj do 100 dana (Krešić 2010), slika 180. Podaci sa slike 179., ukazuju da uticaj vrednosti priliva podzemnih voda brzo opada sa povećanjem vremenskog koraka. Za vremenski korak u iznosu od 25 do 28 dana dolazi do stagnacije ...
... dnevnih priliva rudničkih voda u rudarske radove za različite prognozirane vremenske intervale kao i analiza uticaja prediktora na varijablu (srednje dnevni prilivi) Vremenski period 1 dan 2 dana 3 dana 4 dana 5 dana 6 dana 7 dana R² 0.86 0.75 0.64 0.56 0.49 ...
... prilivi rudničkih voda, padavine i temperature registrovane u vremenskom pomeraju od jednog, dva ili tri dana. Nakon trećeg dana padavine gube statistički značajnost tako da za potrebe simualcije priliva rudničkih voda za ove vremenske pomeraje (4, 5, 6 i 7.), mogu se koristiti samo prilivi rudničkih ...Branko R. Miladinović. "Hidrogeoekološki uslovi eksploatacije kamenih i mrkih ugljeva Srbije" in Универзитет у Београду, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет (2016-04-27)