Претрага

Упит dcterms_subject_txt:sustainable development

636 items

  • Serbian Society of Geomorphologists

    Dragana Đurić, Jelena Ćalić (2019)

  • Indeksi kontrole održavanja i korišćenja rotornog bagera

    Jovana Mitrović, Predrag Jovančić, Dragan Ignjatović, Stevan Đenadić, Filip Miletić (2023)
    Razvoj površinske eksploatacije se u velikom stepenu zasniva na svestranoj mehanizaciji rudarskih radova. Kako bi se zadovoljili potrebni kapaciteti, neophodna je primena savremene mehanizacije, velikih kapaciteta i pouzdanosti u radu. Naime, sa stepenom povećanja mehanizovanosti radova smanjuje se broj zaposlenih radnika, povećava produktivnost rada, smanjuju troškovi po jedinici proizvoda, a samim tim i povećava ekonomičnost površinske eksploatacije. Predmet istraživanja su rotorni bageri SRs 1200 koji predstavljaju samohodne mašine kontinuiranog dejstva namenjene za otkopavanje jalovine i korisne supstance na površinskim ...
    rudarstvo, rotorni bager, indeksi održavanja, indeksi korišćenja, TOPSIS

  • XRD dertermination od hydrothermal phases related to epithermal mineralization in the Čukaru Peki deposit

    Dragana Bosić, Vladica Cvetković, Miodrag Banješević, Kristina Šarić (2024)
    Čukaru Peki, epithermal mineralization, hydrothermal alterations

  • Multihazard Exposure Assessment on the Valjevo City Road Network

    Miloš Marjanović, Biljana Abolmasov, Svetozar Milenković, Uroš Đurić, Jelka Krušić, Mileva Samardžić Petrović (2019)
    Prirodni hazardi, izloženost, klizišta, poplave, bujice, GIS, R

  • A multi-criteria approach for assessing the potential of renewable energy sources for electricity generation: Case Serbia

    Boban Pavlović, Dejan Ivezić, Marija Živković (2021)
    When assessing the potential of renewable energy alternatives for electricity generation, it is necessary to implement a multi-perspective approach that includes economic, technical, environmental, and socio-political criteria. For the evaluation of criteria and alternatives, the Fuzzy Analytical Hierarchy Process (FAHP) method is applied. The obtained weights are formed according to the values of energy indicators and expert judgments. The use of a fuzzy numerical value scale for the assessment of expert judgments and energy indicators provides a more sensitive ...
    Proizvodnja električne energije, Obnovljivi izvori energije, Višekriterijumsko odlučivanje, Srbija
    ... methods for decision-making with subjective judgements. Expert Syst Appl 161 (2020), 113738. Lund, H., 2007. Renewable energy strategies for sustainable development. Energy 32 (6), 912–919. Mikhailov, L., 2004. Group prioritization in the AHP by fuzzy preference programming method. Comput Operat Res 31 ...
    ... strategies, and targets toward ecologically sustainable urban land use management, AMBIO. J Hum Environ 43 (2014), 530–531. Bogdanov, D., Farfan, J., Sadovskaia, K., Aghahosseini, A., Child, M., Gulagi, A., et al., 2019. Radical transformation pathway towards sustainable electricity via evolutionary steps. ...
    ... socio-political criteria. The results show that the two alternatives, hydropower and biomass, are identified as almost equally promising for a sustainable increase in the share of renewables in electricity generation. Such results need to be interpretated together with data served as an input for the ...

  • Održiva eksploatacija izvorišta mineralnih voda na primeru Vrnjačke banje

    Vladimir Živanović, Veselin Dragišić, Sava Magazinović, Jakov Andrijašević, Nebojša Atanacković (2022)
    Jedna od najznačajnijih i najposećenijih banja u Srbiji je Vrnjačka Banja koja je poznata po bogatstvu i dugoj istoriji korišćenja mineralnih voda. Obimna hidrogeološka istraživanja izvedena proteklih nekoliko decenija ukazala su na ograničenost rezervi mineralnih voda u uslovima dosta složene hidrogeološke građe područja pojavljivanja. Poslednjih godina eksploatacija ovog dragocenog resursa zadobija novu dimenziju, naročito nakon privatizacije pojedinih hotelskih kompleksa kada se povećavaju potrebe za mineralnim vodama i od kada počinje izrada novih vodozahvata što dovodi u pitanje održivu eksploataciju ...
    mineralne vode, izvorišta mineralnih voda, održivo korišćenje mineralnih voda, monitoring mineralnih voda, Vrnjačka Banja

  • Управљање отпадом – услови, циљеви и изазови на домаћем тржишту

    Дарко Драгићевић (2024)
    Тема овог завршног рада обухвата анализу система управљања отпадом на домаћем тржишту, са посебним освртом на постојеће изазове и могућности за унапређење. Управљање отпадом је кључна компонента заштите животне средине и одрживог развоја, док у Србији ова област пролази кроз процес трансформације у складу са захтевима Европске уније и међународним стандардима. Овај завршни рад је пружио боље разумевање сложености управљања отпадом у Србији и понудио практична решења која могу помоћи у остваривању одрживог развоја у овој области.
    Заштита животне средине, управљање отпадом, комунални отпад, рециклажа
    ... 35 o/n 29. anpvana 2023 “ Report of the World Commission on Environment and Development: Our Common Future 5 Hariss, J., 2020. Basic Principles of Sustainable Development, Working Paper No. 00-04, Global Development and Environment Institute, Tufts University 3 ynpaBJbabbe ornaj[oM. MebyTuM ...
    ... dashboard, nocrynno Ha: https://evreka.co/blog/the-future-of- waste-management/ Hariss, J., 2020. Basic Principles of Sustainable Development, Working Paper No. 00-04, Global Development and Environment Institute, Tufts University 3A4KOH o ynpas;batby omnaoow „,Cnyotc6enu 2onacHuk PC”, op. 36 oJ 15 ...
    ... reference to existing challenges and opportunities for improvement. Waste management is a key component of environmental protection and sustainable development, while in Serbia this area is undergoing a transformation process in accordance with the requirements of the European Union and international ...

  • Joint interpretation of paleomagnetic, structural and AMS results from the Vardar Zone of Serbia

    Emo Marton, Marinko Toljić, Vesna Lesić, Vesna Cvetkov (2021)

  • Model upravljanja investicionim projektima otvaranja površinskih kopova uglja

    Cvjetko P. Stojanović (2015-04-27)
    Brze promene u okruženju pred rukovodioce postavljaju mnogobrojne zahteve,pre svega, one koji se tiču ostvarenja ciljeva u zadatom vremenu i raspoloživimsredstvima što zahteva fleksibilan pristup u organizovanju aktivnosti i efikasnost unjihovom sprovođenju.Upravljanje projektima, bilo koje vrste, suštinski, predstavlja veoma složenproces odlučivanja uslovljen velikim brojem ulaznih faktora. Ti faktori treba daomoguće fokusiranje na prioritete i ciljeve, praćenje realizacije, fleksibilnost uprevazilaženju teškoća, prilagođavanje promenama, te kontrolu nad ostvarenimrezultatima. Ovakav način upravljanja zahteva korišćenje proverenih tehnika i alata tetimski rad angažovanih na ...
    Projekat, upravljanje, metodologija, površinska eksploatacija, model

  • Model upravljanja investicionim projektima otvaranja površinskih kopova uglja

    Cvjetko P. Stojanović (2015-04-27)
    Brze promene u okruženju pred rukovodioce postavljaju mnogobrojne zahteve,pre svega, one koji se tiču ostvarenja ciljeva u zadatom vremenu i raspoloživimsredstvima što zahteva fleksibilan pristup u organizovanju aktivnosti i efikasnost unjihovom sprovođenju.Upravljanje projektima, bilo koje vrste, suštinski, predstavlja veoma složenproces odlučivanja uslovljen velikim brojem ulaznih faktora. Ti faktori treba daomoguće fokusiranje na prioritete i ciljeve, praćenje realizacije, fleksibilnost uprevazilaženju teškoća, prilagođavanje promenama, te kontrolu nad ostvarenimrezultatima. Ovakav način upravljanja zahteva korišćenje proverenih tehnika i alata tetimski rad angažovanih na ...
    Projekat, upravljanje, metodologija, površinska eksploatacija, model

  • The Effect of Gravel and Sand Mining on Groundwater and Surface Water Regimes — A Case Study of the Velika Morava River, Serbia

    Milan Kresojević, Vesna Ristić Vakanjac, Dragan Trifković, Jugoslav Nikolić, Boris Vakanjac, Dušan Polomčić, Dragoljub Bajić (2023)
    Овај рад описује како неконтролисано и нелегално откопавање песка и шљунка може утицати на режим површинских и подземних вода на местима где постоји активна хидрауличка веза између њих, са студијом случаја реке Велике Мораве у Србији. Такође, промена геометрије попречног профила, као последица антропогених и природних фактора, отежава уливање ове реке за укључивање у водне токове Србије. Плодност Велике Мораве омогућила би развој речног саобраћаја како за трговачке бродове, тако и за пловила Речне флотиле Војске Србије. Корелације између ...
    експлоатација песка и шљунка, режим површинског тока, режим подземних вода

  • The oil industry and climate changes

    Dejan Radivojević (2020)
    Uprkos tome što je problem klimatskih promena poznat dugi niz godina i dalje veliki broj ljudi poistovećuje pojam vremenskih prilika sa klimom ne uzimajući u obzir različitu dužinu njihovog trajanja. U medijima se vrlo često mogu naći katastrofična predviđanja vezana za zagrevanje naše planete usled neodgovornog ponašanja čoveka. Sa druge strane geolozi znaju da je tokom geološke prošlosti naše planete bilo mnogo toplijih intervala od današnjih kao i da ti intervali nisu neminovno rezultovali masovnim izumiranjem živog sveta već su ...
    vremenske prilike, klima, naftne kompanije, strategije, Srbija
    ... approach like other companies in Europe and region. The company has transformed to Energy Company that adopted its business strategy to sustainable development by reconstructing of Pančevo Refinery and starting two energy projects - the construction of the combined gas-steam power plant Pančevo ...
    ... today, and that these intervals did not inevitably result in the mass extinction of the living world, but in some cases even favored the maximum development of some species and the formation of new one. The oil companies which are marked as the major emitters of greenhouse gases as the most important ...

  • Uticaj geološke neizvesnosti u razvoju rudarskih projekata

    Petar Marković, Dejan Stevanović, Mirjana Banković (2023)
    Rudarstvo je industrija koja se nosi sa različitim vrstama neizvesnosti i rizika zbog svoje prirode i specifičnosti. Neizvesnost u rudarstvu može poticati iz različitih izvora i uticati na različite aspekte rudarskih projekata. Kao jedan od dominantnih faktora, ističe se geološka neizvesnost. Geološka neizvesnost igra ključnu ulogu u rudarstvu i može značajno uticati na procenu resursa i rezervi, planiranje eksploatacije, ekonomsku isplativost i upravljanje rizicima. Ova neizvesnost se ne može eliminisati, ali se uz primenu adekvatnih standarda i zakona može ...
    ... in the development of mining projects Petar Marković, Dejan Stevanović, Mirjana Banković Дигитални репозиторијум Рударско-геолошког факултета Универзитета у Београду [ДР РГФ] Uticaj geološke neizvesnosti u razvoju rudarskih projekata;Impact of geological uncertainty in the development of mining ...
    ... oktobar 2023. Zlatibor, 11-14 October 2023 UTICAJ GEOLOŠKE NEIZVESNOSTI U RAZVOJU RUDARSKIH PROJEKATA IMPACT OF GEOLOGICAL UNCERTAINTY IN THE DEVELOPMENT OF MINING PROJECTS Marković P.!, Stevanović D.?, Banković M.* Apstrakt Rudarstvo je industrija koja se nosi sa različitim vrstama ncizvesnosti ...

  • Multiword Expressions between the Corpus and the Lexicon: Universality, Idiosyncrasy and the Lexicon-Corpus Interface

    Verginica Barbu Mititelu, Voula Giouli, Kilian Evang, Daniel Zeman, Petya Osenova, Carole Tiberius, Simon Krek, Stella Markantonatou, Ivelina Stoyanova, Ranka Stankovic, Christian Chiarcos (2024)
    Predstavljamo trenutne aktivnosti na definisanju interfejsa leksikona i korpusa koji će služiti kao referenca u prikazu polileksemskih jedinica - višečlanih izraza - (različitih tipova - imenskih, glagolskih, itd.) u specijalizovanim leksikonima i povezivanju ovih unosa sa njihovim pojavljivanjima u korpusima. Konačni cilj je korišćenje ovakvih resursa za automatsko identifikovanje višečlanih izraza u tekstu. Uključivanje nekoliko prirodnih jezika ima za cilj univerzalnost rešenja koje nije usredsređeno na određeni jezik, kao i prilagođavanje idiosinkrazijama. Raspravljaju se izazovi u leksikografskom opisu višerečnih ...
    multiword expression lexicon, corpus, proof-of-concept lexicon encoding

  • Increasing the Local Road Network Resilience from Natural Hazards in Municipalities in Serbia

    Biljana Abolmasov, Miloš Marjanović, Ranka Stanković, Uroš Đurić, Nikola Vulović (2024)
    lokalni putevi, prirodni hazardi, otpornost na klimatske promene, MaPLoRds

  • Machine Learning and Deep Neural Network-Based Lemmatization and Morphosyntactic Tagging for Serbian

    Ranka Stanković, Branislava Šandrih, Cvetana Krstev, Miloš Utvić, Mihailo Škorić (2020)
    The training of new tagger models for Serbian is primarily motivated by the enhancement of the existing tagset with the grammatical category of a gender. The harmonization of resources that were manually annotated within different projects over a long period of time was an important task, enabled by the development of tools that support partial automation. The supporting tools take into account different taggers and tagsets. This paper focuses on TreeTagger and spaCy taggers, and the annotation schema alignment ...
    Part-of-Speech tagging, lemmatization, corpus, evaluation, Serbian, morphological dictionary
    ... harmonization of resources that were manually annotated within different projects over a long period of time was an important task, enabled by the development of tools that support partial automation. The supporting tools take into account different taggers and tagsets. This paper focuses on TreeTagger ...
    ... https://universaldependencies.org/format. html 3958 from our tagset were all mapped to the NOUN tag. After- wards, we validated our training and development sets us- ing the debug-data command. This option checks if there is an overlap between training and evaluation data, and if all fine-grained ...
    ... SR-{25,50,75,100} were supersets of SR BASIC, containing {25%, 50%, 75%, 100%} of Intera respectively. Each of the subsets was split into training, development and test sets (80%:10%:10%). In Table 4 the distributions of number of sentences, tokens and words per training, devel- opment and test sets are ...

  • A Model for Determining Fuzzy Evaluations of Partial Indicators of Availability for High-Capacity Continuous Systems at Coal Open Pits Using a Neuro-Fuzzy Inference System

    Miljan Gomilanović, Miloš Tanasijević, Saša Stepanović, Filip Miletić (2023)
    This paper presents a model for determining fuzzy evaluations of partial indicators of the availability of continuous systems at coal open pits using a neuro-fuzzy inference system. The system itself is a combination of fuzzy logic and artificial neural networks. The system availability is divided into partial indicators. By combining the fuzzy logic and artificial neural networks, a model is obtained that has the ability to learn and uses expert judgment for that learning. This paper deals with the ...
    системи, континуални системи експлоатације (роторни багер-транспортер-дробилично постројење), рударство, расположивост, меко рачунарство, фази логика, ANN, ANFIS

  • First paleomagnetic and magnetic anisotropy results from Montenegrо - the coastal area

    Emö Márton, Vesna Cvetkov, Martin Đaković, Vesna Lesić, Slobodan Radusinović (2021)
    ... others had weak magnetizations, diamagnetic susceptibilities andno or scattered magnetic signals.This work was financially supported by the National Development and Innovation Office ofHungary project K 128625, by the Geological Survey of Montenegro and Ministry of Science andEducation of Serbia project No ...

  • Funkcionisanje i uticaj epikarsta na režim, bilans i kvalitet podzemnih voda istočnog dela karstnog sistema Suve planine

    Branislav Z. Petrović (2020)
    Epikarst je deo karstne izdani koji se nalazi u okviru nadizdanske zone i predstavlja kompleksnu tačku dodira i mešanja nekonsolidovanog materijala sa površine terena, ostataka karbonatnih stena izmenjenih korozivnim delovanjem vode, živog sveta i njihovih ostataka, koja je delimično zasićena podzemnom vodom. Kompletan sud o stepenu razvoja i prisustva epikarsta na nekom krečnjačkom terenu moguće je doneti uz multidisciplinarna i obavezna detaljna hidrogeološka istraživanja. Poligon za sprovedena istraživanja je bio karstni masiv Suve planine, koja u geološkom i geografskom smislu ...
    epikarst, karstni sistem, podzemne vode, procesi samoprečišćavanja, hidrohemijski i mikrobiološki procesi u podzemnoj vodi

  • FrameNet Lexical Database: Presenting a Few Frames Within the Risk Domain

    Aleksandra Marković, Ranka Stanković, Natalija Tomić, Olivera Kitanović (2021)
    U radu se daje kratak prikaz teorije semantike okvira, na kojoj je zasnovana leksička baza Frejmnet. Predstavljena je koncepcija ove mreže, kao i mogućnosti njene primene. Predstavljena je i leksička analiza koja se primenjuje u projektu izrade Frejmneta i ukazano na razlike između analize zasnovane na okviru u odnosu na analizu zasnovanu na reči. Zatim je prikazano nekoliko povezanih okvira koje prizivaju reči iz domena rizika. U radu je predstavljena i platforma NLTК pomoću koje se mogu koristiti ...
    Srpski jezik, semantika okvira, FrameNet, scenario rizika, rudarski korpus, obrada prirodnog jezika
    ... this database, as well as the possibility of implementing it in Serbian. We also take a close look at the lexical analysis used in the FrameNet development project and point out the differences between the frame-based lex- ical analysis and its word-based counterpart. This is followed by an illustration ...
    ... general signifier that can be referred to as schema, scenario, cognitive model, folk model, etc. (Fillmore 1982, 111). 2. The project has been in development at The International Computer Science Institute in Berkeley since 1997. 8 Infotheca Vol. 21, No. 1, September 2021 Scientific paper 1.2 Frame ...
    ... ] 4 Lexical Analysis of the Word Risk in a Mining-related Corpus The development of a monolingual corpus in the domain of mining started as part of a mining project documentation management project using language 18. Data for ...